Duygusal zekanın geliştirilmesi dünyadaki hızlı gelişim, insanın ezbere dayalı bilgi depolamasını değil, yaratıcılık, kendine güven, bağımsız düşünme, öz denetim, problem çözme, empati, sosyal sorumluluk, sosyal ilişkilerde esneklik, strese dayanma, sorunlara gerçekçi değerlendirmeler yapabilme ve uyum gibi potansiyellere sahip olması gibi gerekliliklerden dolayı kaçınılmaz bir hal almıştır. Çünkü bu niteliklerin bireylere kazandırılması duygusal zekanın da geliştirilmesiyle mümkün olmaktadır. Yapılan araştırmalar gösteriyor ki; yüksek EQ da en az IQ kadar önemlidir.
Duygusal zekâ becerilerine sahip çocuklar hayatta daha mutlu, kendinden daha emin ve okulda daha başarılıdırlar. Bu beceriler; çocukların sorumlu, ilgili ve üretken yetişkinler olmalarını sağlayan temel özelliklerdendir.
(Shapiro, 1998:6).
İçerik
Duygusal Zeka Nedir?
Duygusal zeka, kişinin kendi duygularını ve başkalarının duygularını tanıyabilme, anlayabilme ve yönetebilme yeteneğidir. Yaratıcılık, kendine güven, bağımsız düşünme, öz denetim, problem çözme, empati, sosyal sorumluluk, sosyal ilişkilerde esneklik ve strese dayanma gibi nitelikleri içerir.
Duygusal Zekanın Önemi
Duygusal zeka, çocukların hem kendilerini hem de başkalarını daha iyi anlamalarını sağlayan sihirli bir anahtar gibidir. Bu beceri, çocukların duygularını tanımalarına ve kontrol etmelerine, arkadaşlarıyla güçlü ve sağlıklı ilişkiler kurmalarına yardımcı olur. Yüksek duygusal zekaya sahip çocuklar, okulda daha başarılı, kendilerine daha güvenli ve günlük yaşamda daha mutlu olurlar. Duygusal zekayı geliştirmek, çocukların hem bugün hem de gelecekte mutlu ve başarılı bir yaşam sürmelerine kapı açar.
Duygusal Zekanın Gerekleri
Kendini ve başkalarını anlamak
Çocukların, hem kendi duygularını hem de başkalarının duygularını tanıyabilme yeteneği kazanması, onların duygusal farkındalıklarını artırır, empati geliştirmelerine yardımcı olur ve sosyal ilişkilerini güçlendirir. Bu yetenek, çocukların stres ve çatışma durumlarında daha sağlıklı tepkiler vermelerini, problem çözme becerilerini geliştirmelerini ve daha sağlam dostluklar kurmalarını sağlar.
Duyguları doğru anlamak
Çocuklar, hissettikleri duyguları doğru bir şekilde anlamlandırmalıdır, çünkü bu beceri onların duygusal sağlıklarını korumalarına, duygusal tepkilerini uygun şekilde yönetmelerine ve stresli durumlarla başa çıkabilmelerine yardımcı olur. Duygularını doğru anlamlandırabilen çocuklar, kendilerini daha iyi ifade edebilir, duygusal çatışmalardan kaçınabilir ve olumlu bir benlik algısı geliştirebilirler.
Duyguları ifade edebilmek
Çocukların duygularını doğru ve etkili bir şekilde ifade edebilmesi, onların duygusal ve sosyal gelişimleri için son derece önemlidir. Bu beceri, çocukların kendilerini ve ihtiyaçlarını daha iyi anlamalarına ve başkalarına net bir şekilde iletebilmelerine yardımcı olur. Duygularını ifade edebilen çocuklar, stres ve hayal kırıklığı gibi olumsuz duygularla daha sağlıklı bir şekilde başa çıkar, böylece duygusal patlamalar ve davranış sorunları azalır. Ayrıca, bu yetenek, çocukların empati kurma ve sosyal ilişkilerde başarılı olma potansiyelini artırır. Ebeveynler olarak, çocuklarınıza duygularını tanımlama ve ifade etme konusunda rehberlik etmek, onların hem evde hem de okulda daha mutlu ve dengeli bireyler olmalarına katkı sağlar. Bu süreçte, duygular hakkında açıkça konuşmak, model olmak ve duygusal ifadenin önemini vurgulamak kritik rol oynar.
Duyguları kontrol edebilmek
Çocukların duygularını kontrol edebilme becerisine sahip olması, onların duygusal sağlıkları ve sosyal ilişkileri için çok önemlidir. Bu beceri, çocukların öfke ve hayal kırıklığı gibi zor duygularla başa çıkmalarını sağlar, böylece daha mutlu ve dengeli bireyler olurlar. Duygularını kontrol edebilen çocuklar, ani tepkilerden kaçınarak, daha iyi problem çözme ve empati geliştirme yetenekleri kazanırlar.
Çocuklarda Duygusal Zeka Nasıl Geliştirilir?
Dinleme ve Anlama
Çocuğunuzu dinlemek ve duygularını bastırmamak veya görmezden gelmemek, onun duygusal gelişimi için çok önemlidir. O an hissettiği duygunun ne olduğunu üzerinde konuşmak, çocuğun kendi duygularını daha iyi tanımasına ve anlamasına fırsat tanır. Çocuğunuzun duygularını ifade etmesine izin verin ve onu dikkatle dinleyin. Bu, ona değer verdiğinizi ve duygularının önemli olduğunu gösterir. Empati kurarak ve anlayışla yaklaşarak, çocuğunuzun duygularını daha iyi tanımasına ve bu duyguları nasıl yöneteceğini öğrenmesine yardımcı olabilirsiniz.
Duyguları Küçümsememe
Çocukların duygularını küçümsememek veya eleştirmemek, onların duygusal sağlığı ve güveni için kritik öneme sahiptir. Her duygunun farklı durumlarda hissedilebileceğini kabul etmek ve bunun üzerine konuşmak, çocuğunuzun duygusal farkındalığını artırır. Çocuğunuzun hissettiği duyguları anladığınızı göstererek, ona duyguların doğal ve kabul edilebilir olduğunu hissettirirsiniz.
Kendi Duygularınızı Paylaşın
Çocuğunuzla kendi duygularınızı paylaşın. Bu sayede çocuk, farklı duyguları tanıyacak ve onları doğru ifade etmeyi öğrenecektir. Çocuğunuz, sizin duygularınızı açıkça ifade ettiğinizi gördükçe, kendi duygularını da tanımlamayı ve ifade etmeyi öğrenir. Bu, onun duygusal zekasını geliştirir ve gelecekte daha sağlıklı, empatik ve duygusal olarak dengeli bir birey olmasına yardımcı olur.
Empati Öğretimi
Çocuğunuza empati kurmayı öğretmek, onun duygusal zekasını geliştirmek için çok önemlidir. Başkalarının duygularını anlayıp kabul ederek nasıl tepki vereceklerini öğrenmeleri, onların sosyal ilişkilerini ve genel yaşam kalitelerini olumlu yönde etkiler. Empatiyi teşvik etmek için, çocuklarla duygular hakkında açıkça konuşmak ve onların başkalarının bakış açılarını anlamalarına yardımcı olmak önemlidir.
Problem Çözme Becerilerini Geliştirme
Çocuğunuzun problem çözme becerilerini geliştirmek, onların ileride karşılaşacakları zorluklarla başa çıkabilmeleri için çok önemlidir. Onları doğrudan sonuca ulaştırmak yerine, seçenekler ve ipuçları vererek bu becerilerini güçlendirebilirsiniz. Bu yaklaşım, çocukların düşünme ve karar verme süreçlerini geliştirir, böylece kendi başlarına çözümler üretebilirler.
Olumlu Davranışları Teşvik Etme
Çocukların olumlu davranışlarını teşvik etmek, onların duygusal ve sosyal gelişimleri için çok önemlidir. Başarılarını görmek ve ilerlemeleri konusunda motive edici davranmak, onların kendilerini değerli ve desteklenmiş hissetmelerini sağlar. Bu da özgüvenlerini artırır ve gelecekteki başarılarını teşvik eder.
Kitaplar, Oyunlar ve Aktivitelerden Yararlanma
Çocukların duyguları daha iyi tanımalarını ve ifade etmelerini sağlamak için kitaplar, oyunlar ve aktiviteler kullanmak çok etkili bir yöntemdir. Bu içerik ve materyaller, çocukların gerçek hayat provası yapabilecekleri alanlar oluşturarak, duygusal zekalarını geliştirmelerine yardımcı olur.
Duygusal Zeka Gelişiminde Farklı Araçlar ve Oyunlar Kullanmanın Faydaları
Çocukların duyguları daha iyi tanımalarını ve ifade etmelerini sağlamak için kitaplar, oyunlar ve aktiviteler kullanmak çok etkili bir yöntemdir. Bu içerik ve materyaller, çocukların gerçek hayat provası yapabilecekleri alanlar oluşturarak, duygusal zekalarını geliştirmelerine yardımcı olur.
Çeşitli Öğrenme Stilleri
Her çocuğun öğrenme tarzı farklıdır. Bazı çocuklar görsel materyallerle daha iyi öğrenirken, bazıları işitsel veya kinestetik öğrenme stiline daha yatkındır. Farklı araçlar ve oyunlar kullanarak, tüm bu öğrenme stillerine hitap edebilir ve çocukların duygusal zeka becerilerini daha etkili bir şekilde geliştirebilirsiniz.
Uygulamalı Öğrenme
Oyunlar ve interaktif araçlar, çocukların duygusal zekayı pratik yaparak öğrenmelerini sağlar. Bu tür aktiviteler, çocukların duygusal becerileri gerçek hayatta nasıl kullanacaklarını anlamalarına yardımcı olur. Örneğin, rol yapma oyunları empati geliştirmede etkilidir çünkü çocuklar farklı duygusal durumları deneyimleyerek başkalarının perspektifini anlama fırsatı bulurlar.
Motivasyon ve İlgi Artışı
Oyunlar ve çeşitli araçlar, öğrenmeyi eğlenceli hale getirir ve çocukların motivasyonunu artırır. Eğlenceli ve ilgi çekici aktiviteler, çocukların duygusal zeka becerilerini öğrenmeye daha istekli olmalarını sağlar. Eğlenceli oyunlar ve etkinlikler, öğrenme sürecini çocuklar için cazip hale getirir ve onların bu süreçte daha aktif rol almalarını sağlar.
Sosyal Becerilerin Gelişimi
Grupla oynanan oyunlar ve ekip çalışması gerektiren aktiviteler, çocukların sosyal becerilerini geliştirir. Bu tür oyunlar, çocukların işbirliği yapma, iletişim kurma ve çatışmaları çözme gibi önemli sosyal becerileri uygulamalarına olanak tanır. Sosyal etkileşimler, duygusal zeka gelişiminde kritik bir rol oynar ve bu etkileşimleri oyunlar aracılığıyla deneyimlemek, çocuklar için değerli öğrenme fırsatları sunar.
Kanjoo Duygu Serisi ile Çocuğunuzun Duygusal Zekasını Geliştirin
Kanjoo İle Çocuğunuzun Duygusal Zeka Gelişimini Destekleyin
Kaynakça:
- Adıgüzel, E. (2011). Öğrencilerin duygusal zeka ve öğrenme stratejileri ile akademik başarıları arasındaki ilişkiyi belirlemeye yönelik bir alan araştırması, Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Arslan, M. ve Güven, Y. (2015). Duygusal Zeka Eğitiminin Öğrencilerin Duygusal Zeka Düzeylerine Etkisi. Journal of International, Educational and Economics Perspectives 3 (1) (2015) 13–26.
- Kansu, N. (2007). Başarının Anahtarı Duygusal Zeka. Nasa Yayınları, Ankara.
- Baltaş, Z. (2006). Duygusal Zeka, İstanbul: Remzi Yayınları.