Duygusal Zeka Nedir?

Duygusal zeka nedir? Çocuk gelişiminde neden önemlidir?
Okuma Zamanı: 5 dakika

Bu yazımızda çocuklarımızın geleceği için ve onların sağlıklı bir yetişkin olabilmeleri için duygusal zeka nedir bunu inceleyeceğiz.
Duygusal zekâ; bireylerin kendini tanımasında, hedeflerine ulaşmasında, duygularının farkında olmasında, hayattan zevk almasında, kendini motive etmesinde, empati kurmasında, yapıcı düşünmesinde, diğer bireylerle olan ilişkilerini yönetmesinde, sağlıklı ve bilinçli olarak kararlar vermesinde, problemleri çözümünde, enerjisini olumlu yönde kullanmasında yararlanılacak bir zekâ türü olarak ortaya çıkmaktadır. Duygusal zeka, en yalın haliyle başkalarının ve kendi duygularının farkında olmaktır.

İçerik

Duygusal Zeka Neden Önemlidir?

Duygusal zekâ, bireylerin kendini tanımasında, hedeflerine ulaşmasında, duygularının farkında olmasında, hayattan zevk almasında, kendini motive etmesinde, empati kurmasında ve yapıcı düşünmesinde önemli bir rol oynar. Çocuklarda duygusal zeka, diğer bireylerle olan ilişkilerini yönetmede, sağlıklı ve bilinçli kararlar vermede, problemleri çözmede ve enerjilerini olumlu yönde kullanmada yararlanılacak bir zekâ türü olarak ortaya çıkar. Duygusal zeka, en yalın haliyle başkalarının ve kendi duygularının farkında olmaktır. Çocuklarda duygusal zeka geliştirme, onların kendilerini daha iyi anlamalarını ve duygularını daha etkili yönetmelerini sağlar. Bu, hem akademik hem de sosyal başarılarına katkıda bulunur.

Duygusal zekâ, duyguları ayarlayan bir sistemdir ve bireyin önce kendi duygularının, sonra da karşısındaki bireyin duygularının farkında olmasıdır. Duygular, yaşamla ilgili birçok bilginin kaynağıdır ve duyguların içerisinde bulunan ifadelerin çözümlenme becerisi, bireye enerji verir, bireyi harekete geçirir ve bireyi motive eder. Bireyin, olumlu ve olumsuz davranışların arasındaki farkın bilincinde olarak hem kendisi için hem de karşısındaki bireyle kuracağı iletişim için ifadelerini olumlu yönde düzenleyerek etkileşimde bulunması bir duygusal zekâ göstergesidir. Çocuklarda duygusal zeka, duyguların davranışları etkilediğinin farkında olmak ve duyguları sağlıklı davranışlarda bulunmak için kullanmak önemli bir yetenektir.

Duygusal Zekanın İletişimdeki Rolü

Bireylerin duygusal zekâlarını etkin bir şekilde kullanmaları, duygularını yüz ifadeleri ve ses tonlarıyla ifade etmeleri, yani etkili iletişim kurmaları ile mümkündür. Bu doğrultuda duygusal zekâsını ve iletişim becerilerini etkili kullanan bireyler, kendilerinden daha emin olarak sağlıklı ilişkiler kurar, karşılaştıkları sorunları daha rahat çözer ve isteklerini daha iyi ifade ederler. Çocuklarda duygusal zeka geliştirme, onların duygusal zekâ becerilerini erken yaşta kazanmasını sağlar. Duygusal zeka rehberi ve eğitimi, çocukların kendilerini bilerek sağlıklı hareket etmelerine yardımcı olur.

Duygusal zekâ, bireyin davranışlarını şekillendirirken, kararlar alırken, çatışmaları çözümlerken ve kendisi hakkında nasıl hissettiğine dair önemli bir faktördür. Çocuklarda duygusal zeka, başkalarıyla iletişim kurma, işyerinde performans gösterme ve stresi yönetme gibi hayatın her alanında bireyi etkiler. Duygusal zeka eğitimi, bireyin kişisel ve mesleki gelişimi açısından her yönden ilerlemesine, hedeflerine ulaşmasına ve olgunlaşmasına yardımcı olur. Duygusal zeka oyunları, çocukların bu becerileri eğlenceli bir şekilde öğrenmelerini sağlar.

Duygusal Zekanın Bileşenleri ve Önemi

Duygusal zeka, zihinsel bir beceridir. Bu, sadece duygulara sahip olmayı değil, aynı zamanda onların ne anlama geldiğini anlamayı gerektirir. Duygu kavramı akıl gerektirir; ancak kişiyi zihinsel sisteme ulaştıran ve yaratıcı düşüncelere meydan veren şey yine duygulardır. Çocuklarda duygusal zeka geliştirme, onların duygularını anlama ve yönetme becerilerini artırır. Duygusal zekanın alt boyutları; kendi duygularını anlama, karşısındakinin duygularını anlama ve duyguları yönetme şeklinde ele alınabilir. Bu boyutlar, çocukların sosyal ve duygusal gelişiminde kritik öneme sahiptir.

Duygusal zeka eğitimi, çocukların sadece duygusal farkındalığını artırmakla kalmaz, aynı zamanda bu farkındalığı sosyal etkileşimlerde nasıl kullanacaklarını öğretir. Çocukluk çağında yatırım yapılan duygusal zeka , onların yaşam boyu başarılı ve mutlu bireyler olmalarına katkıda bulunur.

Kendi Duygularını Anlama

Kendi duygularını anlama, kişinin kendi duygularını, güçlü ve zayıf yönlerini, sınırlarını bilmesi ve anlamasıdır. Yüksek düzeyde duygusal zekaya sahip olan kişiler, kendi kişilik özelliklerinin birlikte çalıştıkları insanları doğrudan etkileyeceğinin farkındadırlar. Bu yüzden kendilerini dürüst ve komplekssiz olarak değerlendirirler. Kendi kapasitelerini bildikleri için altından kalkamayacakları işlere girmezler; giriştikleri işlerde de ne kadar risk almaları gerektiğini ya da nerede yardıma gereksinim duyabileceklerini bilirler. Kendini bilen liderler, özgüvene de sahiptirler; bu anlamda kendilerine yöneltilen eleştirileri tehdit olarak değil, kendilerini geliştirme fırsatı olarak görürler. Çocuklarda duygusal zeka geliştirme süreci de bu anlamda kritik önem taşır, çünkü çocuklar erken yaşlarda kendi duygularını anlama ve yönetme becerilerini kazandıkça, yaşamlarının ilerleyen dönemlerinde daha sağlıklı bireyler olurlar.

Duyguları Yönetme

Duyguları yönetme, kişinin duygularını kontrol ederek dürüst ve tutarlı davranması ve değişimlere karşı kendi kendini ayarlayabilmesidir. Refleksif duygularını kontrol edebilen bireyler, birlikte çalıştıkları insanlara bir güven ve adalet ortamı içinde bulunduklarını hissettirirler. Başarılı bir lider, başarısızlıkla karşılaştığında mantıklı ve soğukkanlı davranarak, yapıcı çözümler üretebilendir. Kendini yönetebilen bireyler, teknolojik, ekonomik ya da yönetsel değişikliklere karşı önyargısız yaklaşabilir ve kendini yeni duruma soğukkanlı bir şekilde adapte edebilir. Çocuklarda duygusal zeka becerileri arasında duyguları yönetme önemli bir yer tutar, çünkü bu beceri çocukların stresle başa çıkmalarına ve sosyal ilişkilerde başarılı olmalarına yardımcı olur.

Karşısındakinin Duygularını Anlama

Karşısındakinin duygularını anlama, başkalarının fikir ve duygularını anlamaya çalışma, tavırlarını onların ruhsal durumlarına göre ayarlama becerisidir. Bu, liderin çevresinden haberdar olması anlamına gelir. Takım çalışmasının giderek önem kazandığı günümüzde, empatinin iyi bir lider için vazgeçilmez bir özellik olduğu açıktır. Birlikte çalıştığı insanların görüşlerini hisseden ve anlayan lider, bu görüşleri dikkate alarak hem insanlara örgütün etkin bir elemanı olduklarını hissettirir, hem de bu görüşlerden yapıcı eleştiriler olarak faydalanır. Böylece çalışanlarının bireysel verimliliklerini yükseltir ve liderlik gücünü pekiştirir. Çocuklarda duygusal zeka geliştirme sürecinde empati becerisi kazanmak, onların başkalarıyla daha güçlü ve sağlıklı ilişkiler kurmalarına olanak tanır.

Ailenin Rolü ve Duygusal Zeka Gelişimi

Duygusal zeka öğelerinin ilk öğrenildiği yer aile ortamıdır. Çocukların kimlikleri ilk yıllardan başlayarak, bilişsel gelişiminin sürdüğü ergenlik yıllarına kadar, çevresindeki insanların etkisiyle şekillenir. Çocukların kendilerini anlamaları ve tanımaları çevrelerinden gelen tepkilerle beslenir ve gelişir. Anne ve babanın çocuklarıyla arasında kurulan sıcak, güvene dayalı yakın ilişki ile çocuk, kendisini nasıl göreceğini, başkalarının kendi hislerine nasıl tepki vereceğini, hisleri hakkında nasıl düşünmesi gerektiğini ve başkalarının duygularını nasıl okuyup ifade edeceğini öğrenir. Bu süreçte, duygusal zeka eğitimi ve duygusal zeka oyunları, çocukların bu becerileri kazanmasına yardımcı olur ve onların duygusal zekâ gelişimlerini destekler.

Duygusal Zeka Nasıl Geliştirilir?

Kendimizi ve başkalarını daha iyi anlamak, duygusal dengeyi korumak, sağlıklı ilişkiler kurmak ve başarıya ulaşmak için duygusal zekayı geliştirmek hayati önem taşır. Duygusal zeka, öğrenilebilir bir beceridir ve zaman içerisinde adım adım geliştirilebilir özelliğe sahiptir.

Duygularınızı Bastırmayın, Anlamaya Çalışın.

Duygularınızı bastırmak yerine onları anlamaya çalışın. Kendi duygularınızı tanıyarak, hangi olaylar karşısında ne tür tepkiler verdiğinizin farkında olun. Bu, duygusal zekanın geliştirilmesi için önemli bir adımdır.

Duygularınızı Kontrol Etmeyi Öğrenin.

Duygularınızı yönetme becerisi, duygusal zekanın temel bileşenlerinden biridir. Duygularınızı kontrol etmeyi öğrenmek, stresli durumlarla başa çıkmada ve sağlıklı kararlar vermede yardımcı olur. Bu beceriyi geliştirmek, çocuklarda duygusal zeka eğitiminin önemli bir parçasıdır.

Kendinizi Tanımaya Çalışın.

Kendi duygularınızı, güçlü ve zayıf yönlerinizi bilmek, duygusal zeka geliştirme sürecinde kritiktir. Kendinizi tanıyarak, duygusal tepkilerinizi ve davranışlarınızı daha iyi anlayabilirsiniz.

Empati Kurmayı Öğrenin.

Empati, başkalarının duygularını anlamak ve onların bakış açısını görebilmek için gereklidir. Empati becerilerinizi geliştirmek, sağlıklı ve güçlü ilişkiler kurmanızı sağlar. Çocuklarda duygusal zeka oyunları, bu beceriyi erken yaşta kazandırmak için etkili bir yöntemdir.

İletişim Kurma Becerilerinizi Geliştirin.

Etkili iletişim, duygusal zekanın gelişimi için önemlidir. İyi iletişim kurabilmek için dinleme becerilerinizi geliştirin. Açık ve anlayışlı bir iletişim, duygusal zekayı güçlendirir ve ilişkileri iyileştirir.

Sorun Çözme Yeteneklerinizi Güçlendirin.

Duygusal zeka, etkili sorun çözme becerileri ile de ilişkilidir. Duygusal olarak zorlu durumlarla başa çıkabilme, farklı bakış açılarından çözümler bulabilme ve esnek düşünebilme yeteneklerinizi geliştirin. Bu, çocuklarda duygusal zeka becerilerini güçlendirmenin önemli bir yoludur.

Yeni İnsanlarla Tanışın.

Farklı insanlarla tanışarak, onların kültürlerini, psikolojilerini ve olaylar karşısında verdikleri tepkileri anlamaya çalışın. Bu, empati kurma yeteneğinizi geliştirir ve duygusal zekanızı artırır.

Kanjoo Duygu Serisi ile Duygusal Zeka Nasıl Geliştirilir?

Kanjo oyununu oynayan ve eğlenen bir aile.

Kanjoo, sadece bir oyun değil, çocukların ve yetişkinlerin kendilerini ifade etmelerine yardımcı olan bir etkinlik olarak tasarlandı. Oyunlar, çocuklar için kendini ifade etmenin en doğal yoludur. Oyun oynayan çocuklar, duygusal, bilişsel ve motor becerilerini geliştirirler. Kanjoo Duygu Serisi, çocuklara duygularını nasıl ifade edebileceklerini öğretirken, aynı zamanda iletişim becerilerini de güçlendirir.

Çocuklar “Bir problemim var.” demezler, “Hadi oyun oynayalım.” derler. Oyun, çocuklar için kendini ifade etmenin bir yoludur. Oyun oynayan çocuklar, duygusal ve motor becerileri açısından gelişme gösterirler. Kanjoo, çocukların duygularını ifade etmeyi öğrenmelerine ve bu duyguları başkalarıyla paylaşmalarına yardımcı olur. Duygular üzerine konuşmak ve bu duyguları tanımak bazen zor olabilir, ancak Kanjoo ile duyguları tanımak ve gündelik yaşamda iç dünyamızı oyun aracılığıyla yansıtmak çok daha kolay hale gelir.

Tıpkı yaşamda olduğu gibi, strateji ve duygular bu oyunun da merkezindedir. Olumsuz duygularla baş edebilmek için önce o duyguları deneyimlemek gerekir. “Girmediğimiz duygudan çıkamayız” mottosu üzerine kurulan Kanjoo, duygularla ilgili örnekler vererek günlük yaşamla geçmiş arasında duygu bağlantıları kurmamıza ve beyinde yeni öğrenme ağlarının oluşmasına yardımcı olur.

Aile, Kanjoo oyunu oynarken mutlu anlar yaşıyor.

Kanjoo Duygu Serisi İle Duygusal Zeka Yolculuğuna Çık

Klinik Psikolog Selçuk Tokaç tarafından onaylanan Kanjoo, çocuklarınızın duygusal farkındalığını artırır ve sağlıklı ilişkiler geliştirmelerine destek olur. Çocuğunuzla kaliteli zaman geçirerek onun duygusal gelişimine katkıda bulunun ve birlikte unutulmaz anılar yaratın.

Kaynakça

Avcı,Ö.(2019).Duygusal zeka ve iletişim.İstanbul:Beta Yayınları

Altıntaş,M. ve Çetinkaya,F.F.(2022). Duygusal Zekâ ve Genel Öz Yeterliğin Öğrenmeye İlişkin Tutuma Etkisinde Eleştirel Düşünme Eğiliminin Aracı Rolü: Üniversite Öğrencilerinde Bir Araştırma. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 3192-3211.

Tuğrul,C.(1999). Duygusal Zeka. Klinik Psikiyatri.1999;1:12-20

Erdoğdu,M.Y.(2008).  Duygusal Zekanın Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. C.7 S.23 (62-76)




Bu yazıyı paylaşmak ister misin?

Bunlar da İlginizi Çekebilir